دیابت در سالمندان که به آن بیماری قند خون هم گفته می شود جز بیماری های پنهان با امکان درمان سخت برای فرد است که سالیان متمادی تبدیل به یک معضل بزرگ برای تمام مردم جهان شده است. طبق آمارهای جهانی سالانه تعداد مبتلایان به این بیماری دیابت در سالمندان در بین سنین ۶۰ تا ۷۰ سال در حال افزایش است و افراد با گروه های سنی دیگر نیز بیش از پیش به بیماری قند خون گرفتار می شوند. در ادامه تا انتهای مطلب همراه ما باشید تا با نحوه کنترل قند خون و نحوه مراقبت و پرستاری سالمند مبتلا به دیابت اطلاعات مفیدی را کسب کنید.
دیابت در سالمندان چیست؟
دیابت یا بیماری مرض قند نوعی بیماری متابولیسمی است که بر اثر عدم تولید کافی انسولین خون و به تبع آن ایجاد مشکل در نحوه پردازش و ذخیره قند خون به وجود می آید. گلوکز خون بخشی برای دادن انرژی به سلول های بدن است که با عدم تولید انسولین خون توسط لوزالمعده، میزان گلوکز خون از حد استاندارد بالا رفته و سوخت ساز بدن را با مشکلات جدی رو به رو می کند به طور که سلامت شخص به خطر افتاده و عوارض و تغییرات ناخوشایندی در بدن شخص به وجود می آید.
انواع بیماری دیابت
به طور کلی دو نوع بیماری دیابت داریم و بخش زیر توضیح مختصری درباره هر یک می دهد:
دیابت نوع یک: این شکل از دیابت بیشتر در کودکان و نوجوانان به چشم می خورد و این بیماری به دلیل حمله سلول های بدن به عضو حیاتی بدن یعنی لوزالمعده به وجود می آید، با حمله سلول های بدن به لوزالمعده، این بخش دیگر قادر به تولید انسولین خون نخواهد بود و این اتفاق باعث ابتلای فرد به بیماری دیابت نوع یک می شود. متاسفانه تاکنون هیچ راه ای برای درمان این بیماری کشف نشده و شخص مبتلا به بیماری دیابت نوع یک نیاز دارد تا هر چند وقت یکبار به صورت مصنوعی انسولین خون مورد نیاز بدنش را از طریق سوزن های مخصوص تزریق یا قلم انسولین تامین بکند. این اشخاص باید رژیم غذایی و سبک زندگی متفاوتی داشته باشند تا بتوانند این بیماری را کنترل کنند.
دیابت نوع دو: این بیماری بر اثر نداشتن تحرک و ورزش، اضافه وزن و چاقی، سبک زندگی نامناسب و رژیم غذایی نامتعادل به وجود می آید چرا که این عوامل باعث میشوند تا بدن نتواند از انسولین تولید شده توسط لوزالمعده استفاده بکند. دیابت نوع دو می تواند در هر سنی به وجود آید و به دلیل اینکه بیشتر سالمندان تحرک کافی ندارند و به اضافه وزن دچار هستند، بیشتر از بقیه گروه های سنی به دیابت نوع دو مبتلا می شوند. گام هایی که برای درمان دیابت در سالمندان باید طی کرد این است که شخص باید سبک زندگی و رژیم غذایی خود را تغییر دهد و با تجویز پزشک داروهایی چون متفورمین و یا گلی بنکلامید و… مصرف بنماید، تزریق دوره ای انسولین خون نیز می تواند مفید واقع بشود.
علائم و نشانه های بیماری دیابت در سالمندان
ابتلای شخص به بیماری دیابت و یا مرض قند با برخی علائم همراه است، این علائم به شرح زیر می باشد:
- خشک شدن دهان و احساس تشنگی غیر معمول
- نوشیدن بیش از اندازه آب
- تکرر ادرار در طول روز شب
- داشتن احساس گرسنگی همیشگی
- عفونت لثه و ادرار
- تغییرات ناگهانی در رفتار و خلق و خو
- کاهش ناگهانی وزن
- تاری دید و خیره شدن چشم
- تاول زدن دست و پا
- داشتن احساس سوزش و یا مور مور شدن دست و پا
- خستگی بیش از اندازه و غیر معمول
- التیام طولانی مدت زخم های پوستی
پرستاری و مراقبت از سالمند دیابتی
مشکلات و اختلالاتی که بیماری دیابت در سالمندان به وجود می آورد در کنار ضعف و ناتوانی های دوران پیری، ایجاد می کند تا مراقبت های خاص و ویژه ای برای سالمندان مبتلا به بیماری دیابت داشت، بخش زیر نکات و نحوه مراقبت از سالمند دیابتی می باشد:
- اشخاص در دوران پیری ممکن است در کنار ابتلا به بیماری مرض قند به بیماری های دیگری نیز مبتلا باشند پس لازم است تا مصرف و زمان بندی قرص های تجویز شده توسط پزشک، چک و بررسی بشود.
- در صورتی که بیماری دیابت در سالمندان باعث کوری یا تاری دید شخص شده است باید از جعبه های مخصوص قرص با داشتن خط بریل استفاده کرد.
- رژیم غذایی که برای فرد دیابتی تهیه و آماده می شود نباید دارای الکل، کلسترول، چربی، نمک و شکر باشد و به شکلی که باعث چاقی شخص نشود و در طرفی دیگر باعث افت قند خون و مشکلات سوء هاضمه را برای شخص به وجود نیاورد. رژیم غذایی شخص مبتلا به بیماری مرض قند باید شامل میوه‌ها و سبزیجات، مواد مغذی و غلات کامل باشد و مقدار محدودی از کالری و چربی در خود داشته باشد.
- پیاده روی و انجام ورزش های صبحگاهی یکی از بهترین روش های جلوگیری از کاهش قدرت بدنی و جلوگیری از به وجود آمدن توده های بدنی است، این اشخاص می توانند با انجام فعالیت های ورزشی مناسب برای سالمندان، وزن خود را کاهش دهند و از طریق وضعیت سلامتی خود را بهبود ببخشند.
- عفونت مجاری ادرار و به وجود آمدن آسیب های جدی سالمندان دیابتی یکی از شایع ترین مشکلاتی است که برای شخص به وجود می آید، این مشکل با علائم وجود خون در ادرار نمایان می شود و علائمی جون خستگی بیش از اندازه و کاهش اشتها نشان داده می شود.
- سالمندان مبتلا به بیماری دیابت نوع یک و دو به دلیل اینکه در معرض آب مروارید و آب سیاه چشمی قرار دارند باید هر چند وقت یکبار برای معاینه رتینوپاتی دیابتی به نزد پزشک متخصص بروند.
- به دلیل اینکه افراد دیابتی گردش خون ضعیفی دارند، یک زخم و یا خراش ساده می تواند تبدیل به زخمی بزرگتر و عفونت شدید شود بنابراین لازم است خیلی مراقب خراشیده شدن و یا بریده شدن پوست سالمند دیابتی بود و در صورت آسیب پوستی باید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بیماری های گوارشی سالمندان مقاله بیماری های گوارشی سالمندان و راه های پیشگیری از آن را مطالعه کنید.
روش ها و راه های درمان بیماری دیابت
همانطور که پیشتر گفته شد هیچ راه ای هنوز برای درمان بیماری دیابت در سالمندان کشف نشده است و تنها روش و راه های وجود دارد تا بتوان وضعیت متابولیسمی بدن را کنترل کرد و از بدتر شدن اوضاع جلوگیری کرد، این روش ها به شرح زیر است:
- تزریق انسولین: با استفاده از تزریق روزانه انسولین می توان کمبود انسولین خون را جلوگیری کرد و از به وجود آمدن مشکلات و تغییرات در بدن جلوگیری به عمل آورد.
- مصرف قرص های خوراکی پایین آورنده: در برخی موارد میزان کمبود انسولین خون به قدری پایین نیست که بتوان انسولین تزریق کرد. قرص های خوراکی پایین آورنده با پایین آوردن نیاز سلول های خون به انسولین این مشکل را برطرف می کند.
سوالات متداول در مورد بیماری دیابت در سالمندان
- بیماران دیابتی از خوردن چه میوه های محروم هستند؟ میوه هایی که حاوی مقادیر زیادی قند و فیبر هستند.
- اگر اقدامی برای درمان دیابت نکنیم چه اتفاقی می افتد؟ سلامتی بخش های مختلف بدن به خطر می افتد و تغییرات مخربی در جای جای بدن به وجود خواهد آمد.
- آیا میتوان از ابتلا به بیماری دیابت در دوران پیری پیشگیری کرد؟ بله، می توان با داشتن رژیم غذایی متعادل و انجام ورزش های روزانه از ابتلا به بیماری دیابت در دوران پیری جلوگیری کرد.
شرکت سماگستر پارسا خدمات پرستار شبانه روزی سالمند و پرستاری سالمند در منزل را ارائه می دهد. برای درخواست پرستار سالمند جهت نگهداری پرستار در منزل می توانید با شماره های ۰۹۱۲۳۳۷۵۷۱۸ و ۲۲۰۹۴۳۶۰-۰۲۱ تماس بگیرید.
